فلش اور (Flash over)

این پدیده خطرناک ترین لحظه حریق است زمانی که فضای بسته سریعا و با حالت انفجاری شعله ور می شود، فلش اور اتفاق افتاده است. این پدیده به علت بازخورد تابشی حرارت اتفاق می افتد.
گرمای برخواسته از حریق توسط سقف و محتویات، فضا جذب شده و دمای گازهای قابل اشتعال و اثاثیه موجود را تا دمای خود بخود سوزیشان بالا می برد . این بالا رفتن دما باعث بروز قلاش اور می شود. یک فلش اور می تواند در عرض ۱۰ ثانیه رخ دهد. فلاش اور چندین تغییر اساسی در حریق را نشان می دهد :

١. این پدیده پایانی بر یک عملیات مفید جستجو و نجات است. به عبارت دیگر باعث مرگ هر فردی محبوس در مکان شعله ور خواه اتش نشان و خواه افراد دیگر می شود.
٢. پایان استفاده از خاموش کننده دستی برای اطفاء حریق را نشان می دهد . بعد از وقوع فلاش اور نیاز به اطفاء باهوز آتش نشانی است.
٣. پایان مرحله اول حریق ( مرحله رشد ) و شروع مرحله دوم احتراق ( مرحله گسترش حریق ) را خبر می دهد.
۴. در نهایت تلاش اور بیان کننده تغییر وضعیت حریق از محتویات مکان است که شروع خطر ریزش آوار است. فلاش اور در هر حریقی اتفاق نمی افتد. اما این پدیده می تواند ناگهانی و بدون علائم خاصی و درست در لحظه ورود آتش نشانان به صحنه حریق رخ دهد.

روش هایی برای جلوگیری از بروز فلاش اور :

۱. انجام تهویه : با باز کردن دربها و پنجره های موقعیت در حال سوختن، گرمای انباشته شده در محیط آزاد میشود این روش زمانی که حریق در ابتدای مرحله رشد قرار گرفته و فضا پر از دود بوده و هنوز خیلی داغ نشده موثر ترین روش است. این روش با آزاد سازی گرما و کند کردن اثر بازخورد تایشی، قلاش اور را کند کرده و خطر وقوع آن را کاهش می دهد قدرت دید در محیط پر از دود را نیز برای عملیات جستجو بهبود می بخشد.

۲. تهویه نکردن : استدلال منطقی تاکتیک عدم تهویه این است که به دلیل کمبود اکسیژن، آهنگ حریق کند شده که آن نیز به نوبه خود انباشته شدن گرما در اتاق را کند می کند و باعث به تاخیر افتادن فلاش اور در فضای بسیار داغ می شود. این عمل خود سبب کند شدن اثر بازخورد تابشی می شود.

٣. خاموش کننده دستی : تخلیه خاموش کننده دستی می تواند موقتا در فضاهای محدود و کوچک حرارت در حال سوختن را خنک کند و فلاش اور را به تاخیر بیندازد.

۴. سرد نمودن : راه کار مناسب برای کاهش امکان چرخش هوا این است که منطقه آتش را با جریان اسپری آب سرد نمود.

– فلش اورها در خانه های امروزی نسبت به ۵۰ سال پیش ۸ برابر سریعتر اتفاق میافتند.
– فلش اور هنوز هم یکی از مهمترین دلایل مرگ و میر آتش نشانان در عملیات می باشد.
– درجه حرارت فلش اور میتواند از ۱۰۰۰ درجه فارنهایت به ۱۵۰۰ درجه برسد و در حالت پیک به ۲۳۰۰ درجه هم میرسد.
– اثاثیه و لوازم منزل امروزی و مصالح جدید در ساختمانها، سریعتر، داغتر و کشنده تر میسوزند.

بلیوی (BLEVE)

BLEVE = Boiling liquid Expanding Vapor Explosion
انفجار ناشی از افزایش فشار بخار حاصل از جوشیدن مایع است و یکی از عمده ترین انفجارات که در این گروه قرار دارد انفجار در اثر ازدیاد فشار ناشی از افزایش فشار بخار حاصل از جوشیدن مایع می باشد و این انفجارات بنام بلیوی می باشد. این نوع انفجار از عمده ترین انفجارات مخازن بوده که سبب دو یا چند تکه شدن مخزن مایع در یک لحظه می شود. انفجار این مخازن زمانی صورت می گیرد که درجه حرارت مایع داخل مخزن به بالاتر از نقطه جوش خود ( در فشار اتمسفر) برسد.

بیشتر انفجارات BLEVE متوجه مخازن گازمایع ( LP – Gas ) می باشد که اکثر این مخازن در اثر حریقها به علت جذب حرارت و وقوع عمل فوق منفجر می شوند. همزمان با ازدیاد فشار، در اثر حرارت، بدنه مخازن نیز ضعیف تر شده و عمل انفجار صورت می گیرد. البته این انفجارات فقط مختص به مخازن محتوی مایع یا گاز قابل اشتعال نبوده بلکه دیگهای بخار در اثر کار نکردن سوپاپ اطمینان یا تحت فشار بیش از حد قرار گرفتن و یا حرارت بیش از اندازه دیدن و همچنین انتخاب نامناسب دیگ از نظر گنجایش سبب چنین حالتی از انفجار می شود. چون در این سیستمها عمل تخلیه ماده محتوی مخزن به هنگام ازدیاد فشار داخلی، فیزیکی می باشد بنابراین اگر محتویات درون مخزن قابل اشتعال باشد عمل احتراق و تولید حرارت نیز در اثر آزاد شدن این مواد وجود خواهد داشت و این عمل اشتعال پدیده دوم از BLEVE می باشد.

اگرچه اکثر BLEVE شامل ضعیف شدن مخازن در نتیجه قرار گرفتن در معرض شعله است ولی تعداد کمی از این انفجارات در نتیجه عوامل دیگر از قبیل خوردگی با نیروهای حاصل از ضربه است. ضعیف شدن در اثر برخورد به خصوص در رابطه با تصادفات به هنگام حمل و نقل ، از قبیل حمل بوسیله تانگرهای راه آهن و وسایل نقلیه در جاده ها می باشد، در این حالتها بلیوی توأم با ضربه است. بزرگی بلیوی اساسا بستگی به مقدار تبخیر مایع رها شده از مخزن و وزن قطعات مخزن دارد، این عمل پرتاب قطعات در بسیاری موارد همانند عملکرد موشکها به هنگام پرتاب به جلو می باشد. اکثر انفجارات بلیوی گاز مایع هنگامی به وجود می آید که از حداقل مقداری کمتر از نصف تا حدود ۷۵ درصد از مقدار حداکثر مجاز بارگیری مخزن ، مایع در داخل مخزن وجود داشته باشد . زمان بین شروع تماس شعله و وقوع بلیوی متغیر می باشد زیرا این زمان بستگی به فاکتورهای مختلف از قبیل اندازه، ماهیت شعله و خود مخزن دارد.

بک درفت (Backdraft)

🔴 بک درفت انفجاری است که در اثر وارد شدن ناگهانی اکسیژن هوا به محیط در بسته ای که دارای مواد قابل اشتعال بسیار داغ و بخار شده باشد ایجاد میگردد.

🔴 در یک محیط بسته که آتش وجود دارد بعد از مدت زمانی به علت بسته بودن دربها و پنجره ها اکسیژن مورد نیاز برای سوختن کم شده و در نتیجه ناقص سوزی سوخت آغاز میشود.

🔴 ممکن است در اثر کمبود اکسیژن شعله آتش خاموش شده و کند سوزی ادامه پیدا کند و مواد نیم سوز میتوانند محیط را به طور خطرناکی با بخارات و گازهای قابل اشتعال پر کرده و با رسیدن هوای کافی مثلا به واسطه باز شدن یک درب ، بخارات و گازهای قابل اشتعال داغ دچار آتش سوزی ناگهانی و یا حتی انفجار می شوند.

🔴 گاهی اوقات یک گوی آتشین از محل ورود هوا از محیط بسته به بیرون می آید و این به ویژه برای آتش نشانها که فضا را برای نجات بازماندگان مورد بازرسی قرار میدهند بسیار خطرناک است ، از این رو باید قبل از ورود به محیط های بسته، آنها را به شکل کنترل شده ای تهویه نمود.

🔴 فراورده های ناشی از احتراق عمدتأ قابل اشتعال بوده و می توانند برای افرادی که در آن نزدیکی مشغول به کار هستند خطرناک باشد. آتش سوزی در محل فاقد اکسیژن به مراتب خطرناکتر است زیرا پس از شروع آتش سوزی، اکسیژن موجود به اتمام رسیده و دیگر جایگزینی هوا صورت نخواهد گرفت.

🔴در این لحظات که نیاز به اکسیژن زیاد میشود، مقدار مواد سوختنی که برای سوختن انتظار می کشند بسیار زیاد بوده و حرارت بالایی نیز تولید می شود و تنها چیزی که لازم است تا همه چیز به نابودی کشیده شود اکسیژن می باشد.

🔴 بک درفت شرایط خطرناک و کشنده ای را در عملیات اطفاء حریق بوجود می آورد. بک درفت ممکن است در یک لحظه رخ دهد. هرگونه اشتباه در ایجاد بک درفت غیر قابل بخشش بوده و هر کس که در آن محدوده باشد بطور جدی مجروح شده و صدمات
زیادی خواهد دید.

🔴 امکان بروز بک درفت یا انفجار دود، در اماکنی که حاوی مواد مصنوعی هست بیشتر می باشد. برای بوجود آمدن بک درفت با توجه به وجود مواد سوختنی، حرارت و شعله احتیاج به اکسیژن دارد که با تهویه نامناسب و رساندن اکسیژن به محل حریق، بک درفت ایجاد می گردد .

🔴سه مرحله رشد، پایداری و فروکش کردن در همه حریقها وجود دارد، معمولا بک درفت در مرحله رشد و فروکش کردن بوجود می آید. همچنین وجود منو اکسید کربن تولید شده در محل حریق به علت انفجاری بودن باعث افزایش احتمال وقوع بک درفت میشود.

🔴از نشانه های شروع بک درفت، ترک خوردن شیشه ها و بوجود آمدن دود غلیظ قهوه ای رنگ می باشد. برای جلوگیری از بک درفت بایستی از بالاترین نقطه تجمع دود، تهویه را انجام داد.

🔴 بک درفت معمولا زمانی رخ میدهد که درجه حرارت به ۶۰۹ درجه سانتیگراد رسیده باشد و همچنین فضای ساختمان با گاز منواکسید کربن و دیگر محصولات حریق پر شده باشد و در نهایت ، ورود ناگهانی هوا باعث انفجار میشود.

 علائم و نشانه های قریب الوقوع بک درفت عبارتند از :

۱. شعله کم بوده و قابل مشاهده نیست.
۲. دود ساطع شده تحت فشار از شکاف ها خارج میشود.
۳. هیچ بازشویی باز نیست.
۴. گرمای حریق حس میشود.
۵. دود ناشی از حریق قهوه ای رنگ شده است .
۶. درجه حرارت بالاست و علائم آن مشهود است .

رول آور (ROLLOVER)

یا شعله چرخان شرایطی را توصیف می کند که در یک محیط بسته گاز های مشتعل نشده ناشی از حریق ، آزاد شده و در همان مراحل اولیه حریق در سطوح نزدیک سقف انباشته شوند، این گازهای بسیار گرم برای اینکه با اکسیژن هوا ترکیب شوند با فشار به سمت خارج از محل اصلی حریق هل داده می شوند.

زمانی که این گازها به محدوده قابل اشتعال خود برسند و اکسیژن اضافی از طریق درب های ورودی یا منافذ دیگر وارد شود، گاز های ایجاد شده و بسیار سریع به صورت غلتکی و دور گرد از سرتاسر اطراف سقف منتشر می شوند. رول آور یکی از نشانه های اصلی فلش آور است که ممکن است در مرحله رشد آتش رخ دهد و اغلب پس از آن فلش آور رخ می دهد . رول آور یا شعله چرخان یکی از اصلی ترین علل گسترش حریق به محیط های مجاور است. رول اور یک اصطلاح فنی در آتش نشانی برای ظهور روشنایی های مختصر و گاه و بیگاه در شعله مخلوط با دود در سقف است. این پدیده معمولا از بیرون اتاق در حال سوختن و زمانی که آتش نشانان منتظرند تا آب در شلنگ جریان پیدا کنند، قابل مشاهده است. هنگامی که درب اتاق در حال سوختن اندکی باز می شود و دود به سمت راهرو حرکت می کند، دود ممکن است درون شعله های نامنظم و گاه و بیگاه ، مشتعل شود.

🟢🟢🟢جهت مطالعه بیشتر کلیک کنید  :

دستورالعمل فعالیت و اداره پایگاه آتش نشانی روستایی

» مطالب مرتبط:

اینفوگرافی پیشگیری از آتش سوزی در طبیعت !!! فرآیند عزل دهیار معاملات دهیاری اهمیت و ضرورت توجه به مقوله مدیریت پسماندها شرکتهای توسعه تعاونی دهیاریها در گروه شرکتهای حقیقی هستند