آئین نامه نامگذاری معابر ، خیابانها ، اماکن و مؤسسات عمومی

شهرها و روستاهای جمهوری اسلامی ایران د ر ظاهر و باطن نمایانگر تاریخ و جغرافیای تمدن و فرهنگ اسلامی و ایرانی باشد .
یکی از مصادق مهم این امر ، نامگذاری معابر ، اماکن و مؤسسات عمومی در شهرها و روستاها می باشد…

 و این اسامی در حکم شناسنامه شهر و روستا و بیانگر ارزش های اعتقادی ، تاریخی ، فرهنگی و ملی جامعه است .

ماده اول : ضوابط ومعیارهای نامگذاری

۱- نام شخصیتهای مهم تاریخ صدر اسلام و انقلاب اسلامی و شهدای – گرانقدر آن و حوادث مهم تاریخ مبارزات اسلامی مردم ایران در درجه اول و نام شخصیتهای فرهنگی ، ادبی ، علمی ، سیاسی و تاریخی ایران و اساسمی راجع به اندیشه ،فکر و هنر و نیز مظاهر طبیعت زیبای ایران در مرتبه بعد برگزیده شود .

۲- در نامگذاری تناسب اسم و مسمی رعایت شود.

۳- اسامی باید رسا، کوتاه ، سلیس و روان باشد .

۴- از اسامی مناسبی که باعث ایجاد روحیه ملی و حماسی ، و انسباطی خاطر و تلطیف اخلاقی و عاطفی مردم و بیانگر غنای فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی باشد استفاده شود .

۵- به منظور حفظ و تحکیم یکپارچگی سیاسی و فرهنگی کشور و حفظ هویت ملی ،نام ها باید فقط به زبان فارسی باشند .

۶- در نقاط مختلف کشور ضمن توجه به ویژگیهای منطقه ای از اسامی شهر های دیگر هم استفاده شود .

۷- به منظور ایجاد پرونده های سیاسی و فرهنگی با کشورهای دیگر می توان در نامگذاری اماکن با پیشنهاد وزارت امور خارجه و تایید شورای فرهنگ عمومی کشور از نام شخصیتهای سیاسی و مردمی خارجی یا اسامی اماکن خارجی استفاده کرد و در زرمینه اولویت با کشورهای اسلامی است .

۸- در نامگذاری علاوه بر توجه به شخصیت ها یملی و قهرمانان ، به شخصیت ها محلی هر منطقه نیز توجه شود .

۹- از نام اشخاص خیری که تاسیسات مهم عام المنفعه ( اعم از دینی ، آموزشی ، علمی ، فرهنگی ، هنری و تربیتی ) احداث کرده اند می توان برای نامگذاری اماکن یاد شده استفاده کرد .

۱۰- فروشگاهها ، شرکتها و مراکز کار و پیشه باید از گذاشتن اسامی خارجی جدا خودداری کنند . نام ها باید فقط به زبان فارسی باشد . مگر در مواردی که به تشخیص شورای فرهنگ عمومی این اسامی به منظور ایجاد پیوندهای فرهنگی علمی و سیاسی انتخاب شده باشند . شیوه های نامه آن را شورای فرهنگ عمومی تهیه و ابلاغ خواهد کرد .

ماده دوم : موارد مشمول نامگذاری

 آئین نامه نامگذاری شامل این موارد می شود :
۱- شهر ها ، شهرکها ، بندرها ، رودها ، جزیره ها ، بزرگراهها ، خیابانها، بازرارها و کوچه ها ، مدارس و مهد کودک ها ، مؤسسات تحقیقاتی و مجامع علمی و فرهنگی ، تالارهای عمومی ، بیمارستانهاو مراکز بهداشتی و در مانی ، سینماها و مراکز تفریحی و باغها و بوستانها ، میدانها و پایانه ها ، فرودگاهها و ایستگاههای راه آهن و پالایشگاهها ، کارخانه ها ، بانک ها و مراکز ورزشی و باشگاهها ، فروشگاهها ، شرکت ها و مراکز کار و پیشه …

۲- این آئین نامه درباره اماکن جدید الاحداث است ولی در مورد تغییر اسامی نامناسب موجود لازم است بر طبق شیوه نامه ای که شورای فرهنگ عمومی براساس این آئین نامه تنظیم و ابلاغ می کند عمل شود.

ماده سوم : مرجع نظارت

۱- نظارت بر حسن اجرای ضوابط و معیارهای شورا یعالی انقلاب فرهنگی د رامر نامگذاری اماکن به عهده شورای فرهنگ عمومی است.

۲- این شورا همه ساله گزارش بررسی و نظارت و عملکرد خود را به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه می دهد .

ماده چهارم :

این آئین نامه در ۴ ماده و ۱۴ بند در جلسه مورخ  ۱۳۷۵/۹/۶  شورایعالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و آئین نامه های قبلی لغو می شود.

شماره ۳۱۰۵/دش ۱۷/۹/۱۳۷۵

دانلود pdf آیین نامه نامگذاری معابر⬇️⬇️⬇️

pdf آیین نامه نامگذاری معابر

توجه به نظرات شهروندان در نامگذاری معابر

ساکنین و کسبه محلی به صورت روزانه از اسامی استفاده می‌کنند و گذرِ زمان احساس تعلق شهروندان به آنها را بیشتر می‌کند. این نام‌گذاری‌ها از گذشته‌های دور بر اساس محورهای مختلفی صورت می‌گرفت که در شهر مشهد نیز از این قاعده مستثنی نیست. نام‌گذاری می‌تواند با محوریت مشاهیر (میدان فردوسی)، تأسیسات و تجهیزات شهری (گاز، برق، بی‌سیم، پل خاکی)، بزرگان محلی (وکیل آباد) و سایر موارد باشد . به هر طریق این نام‌گذاری‌ها در نگاه اول بایستی متناسب با خلقیات ، آداب و رسوم و نظرات شهروندان ساکن در محلات باشد. مگر این‌که معابر و میادین تازه تأسیس بوده و بافت مسکونی پیرامون آن شکل نگرفته باشد.

در کنار این موضوع، شاخص‌های نام‌گذاری معابر، مدیران شهری و روستایی را به سمت انتخاب نام‌هایی متناسب با فرهنگ جامعه سوق می‌دهد ؛ این اسامی بایستی با ویژگی‌های محله ارتباط و سنخیت داشته باشد ؛ شهروندان به اسامی علاقه‌مند بوده و احساس ارتباط نمایند و مردم به اسامی اعتماد کرده و آن را به سرعت در صحبت‌های روزمره خود به کار ببرند. این حداقل حقی است که شهروندان در نام‌گذاری معابر محله خود دارند و مدیریت شهری و روستایی نباید از آن غافل باشند. ساده‌ترین کار نیز انجام یک نظرسنجی از بافت مسکونی در کنار سایر شاخص‌هاست. اسامی تحمیلی اگرچه در بلندمدت و به ناچار در بین مردم مطرح می‌شود ولی به‌کاربردن آن رضایت‌خاطر را به‌دنبال ندارد.

تغییر نام یا بازنام‌گذاری معابر و میادین تبعات بیشتری نسبت به نام‌گذاری اولیه آن دارد . به طوری که با لحاظ تمام شرایط وقتی نامی انتخاب می‌شود ، تغییر آن تبعات بیشتر می‌تواند داشته باشد و این امری بدیهی است . مگر این‌که این تغییر همسو با شاخص‌های گفته شده و صدالبته دیدگاه ساکنین و عابرین آن باشد . تبعات تغییر نام به مسائلی همچون نارضایتی شهروندان، سردرگمی آنها، کاهش احساس تعلق و هویت محلی، هزینه‌های مالی و مشتری‌ مداری برای کسبه، هزینه‌های بازنگری در نقشه‌ها و احتمالاً اعمال سلایق شخصی مدیران را به دنبال دارد. این موضوع مهم است که مدیریت شهری و روستایی ، در تغییر نام‌ها ، توجیه مناسب و اسناد متقنی داشته و دیدگاه نهادهای محلی، شورای محله، ساکنین و کسبه را در نظر گرفته و ادله کافی برای نامناسب‌بودن نام قبلی داشته باشد.

پژوهش‌های مختلفی ثابت کرده است ،‌ نام‌گذاری و بازنام‌گذاری میادین و معابر شهری و روستایی  کارکردهای مختلفی دارد ؛ تسهیل مدیریت بهینه در شهر ، هویت‌بخشی به فضاها ، ایجاد احساس تعلق در بین شهروندان، مدیریت بهینه اطلاعات شهری شهروندان، تعیین جایگاه شهروندان و کسبه مستقر در آن ، تشخیص نگرش به بافت خاص شهری از جمله این کارکردهاست. اما آنچه اهمیت بسزایی دارد، کارکرد سیاسی نام‌گذاری معابر است . کارکرد سیاسی صرفاً به معنای جوانب حکومتی و دولتی نیست ، بلکه بیشتر نگاه از بالابه‌پایین را مطرح می‌کند. کارکرد سیاسی زمانی می‌تواند تبعات کمتری داشته باشد که همسو با سایر شاخص‌های ذکر شده باشد .

امروزه شاهد تغییر اسامی معابر و میادین در شهرها بدون توجه به تبعات آن هستیم و این تغییرات بیشتر نگاهی یک‌سویه به نام‌گذاری معابر بوده و مردم در آن جایگاهی ندارند. پیشنهاد می‌شود در راستای کاهش این تبعات، کمیته نام‌گذاری معابر در شورای شهر روش‌های انتخاب نام و تغییر آن را توسعه داده و تمامی جوانب را در نظر بگیرد.

منبع : ایسنا