روستای دودان

دودان کلمه ای است عبری که از ریشه کلمه داوود یعنی از کلمه دوود عبری گرفته شده است که به معنی یار محبوب می باشد و شاید دلیل نام گذاری این روستا مهاجرت یهودیان(عبری زبانان) از بین النهرین به هورامان و غرب امپراطوری ایران بوده که عده ای از آنان در دودان ساکن شدند لازم به ذکر است اسامی بیشتر اماکن ، چشمه ها و کوهستان های این روستا برگرفته از کلمات و اصطلاحات عبری می باشد .

روستای دودان به گواهی و استناد تاریخی یکی از قدیمی ترین روستا های اورامانات می باشد که در ۱۵۰ کیلومتری شمال غربی کرمانشاه و ۳۰ کیلومتری جنوب غربی پاوه قرار دارد ، و از مستندات تاریخی چنان بر می آید سکنی گزیدن آدمیزاد در این روستا همزمان با استقرار مردم در بندر بصره عراق می باشد . و همچنان که در کتاب «تحقیقی پیرامون زبان کردی»، صفحه ۱۱۲ ؛ تالیف آقای امیر امینی آمده روستای دودان در زمان بخت النصر پادشاه بابل(که هم عصر کوروش و داریوش بوده اند) یعنی حدود ششصد سال قبل از میلاد مسیح وجود داشته و یکی از مکان های احتمالی دفن یک از پیامبران بنی اسرائیل به نام هارامن است و قلعه دودان از جمله قلاع هفتگانه مهم جوانرود بوده است.

این روستا دارای بیش از ۲۰۰ خانوار و بیش از ۷۰۰ نفر سکنه می باشد و شغل و منبع درآمد اصلی مردم آن باغداری ، دامداری ، شیلات و سقز چینی می باشد .

سند سواد اعظم که توسط عبدالله بن عمر و عمر بن خطاب خیلفه دوم نگارش یافته ذکر شده است که در دوران ظهور اسلام دودانیان جز اولین طوایفی بودند که نمایندگانی را نزد عبدالله بن عمر فرستادند و مشتاقانه دین اسلام را پذیرفتند .

دودان یکی از قدیمیترین روستاهای اورامان و مرکز روشنفکری و علمی در سطح اورامانات بوده و براستی باید دودان را مهد علم و ادب و شعر و عرفان هورامان دانست ، چون اگر شعر فارسی سابقه ای هزار و دویست ساله دارد شعر دودان(کوردی هورامی و فارسی) سابقه ای هزار و صد ساله دارد .

با ورود اسلام به این سرزمین ، روستای دودان شاهد ظهور عالمان و ادیبان بزرگی چون بابا سرهنگ دودانی، بابا جلیل دودانی، پیر میکاییل، پیر داود، مصطفی دودانی مشهور به مصطفی قهار، میرزا قولی، شیخ یوسف دودانی و زنان بزرگی چون بی بی صبوره، بی بی تبریز، دده بگتر، سمن خانم، بی بی سائی و …. بوده است.

مردم این روستا دارای پیشینه ی فرهنگی ویژه ای هستند؛ وجود چهار نسخه نادر از قرآن های خطی ۷۰۰ ساله مربوط به دوره تیموری همراه با دو جلد کتاب دیگر با محتوای فقهی در مسجد روستا ارزش و اعتبار ویژه ای به تاریخ و قدمت و هویت دینی و اسلامی این روستا بخشیده است.

قرآنهای چهارگانه مذکور را میتوان از جمله قرآنهای زیبای خطی دانست که از قلم مسحور نیاکان این مردم بجای مانده اند .

یکی دیگر از امتیازات منحصر به فرد این روستا انارهایی در باغات این روستا می باشد با دانه و پوست سیاه و مشهور به انار سیاه یا ( هه ناره ره شه) و مردم روستا معتقدند که این انارها را حضرت خزر یا پیر میکاییل کاشته است.

وجود مقبره ی تاریخی پیر میکائیل از علما و عرفای اسلام و یکی از نود و نه پیر اورامان در این روستا نیز صفای روحانی خاصی به روح و روان این مردم در طول تاریخ بخشیده است.

پیر میکائیل را به چند نام می شناسند و معروف است به پیر شش پنجه و او را پیر هزار مال جاف هم می گویند . زمانی طایفه ی پیر میکائیل در این روستا هزار خانوار بوده اند اما متاسفانه به علت کوچ بی رویه ، اکنون این روستا ۲۲۰ خانوار می باشد تعدادی از مردم معتقدند آب دهان نوادگان پیرمیکاییل (پیرزا) جهت نوعی بیماری پوستی (واله مه ن) به کار می رود ، بعد از وفات پیر میکائیل عده ی زیادی از طایفه اش به قره داغ عراق رفته و اکنون نیز در آنجا و بخش های زیادی از کردستان عراق پراکنده و سکنی گزیده اند . شاعر مشهور کورد نالی و مولانا خالد ذوالجناحین که در تاریخ اسلام مشهور و سرسلسله ی طریقه ی نقشبندیه است از نوادگان پیر میکاییل می باشند. علاوه بر پیرمکاییل دوشخصیت مذهبی دیگر به اسمهای باپیر و داوده سوور در دودان مدفون هستند .

روستای دودان علاوه بر قدمت تاریخی و پیشتازی فرهنگی ، با داشتن ۵۰ هکتار باغ در حومه روستا و ۳۰ هکتار در کوهستانهای مجاور و بیش از ۳۰۰۰ هکتار جنگل و مرتع با محیط پیرامون خود دارای جاذبه های منحصر به فرد طبیعی از جنگل و باغات و مراتع و کوه های بلند و کوهستان های زیبا در جوار و برفراز این روستای گرمسیری می باشد که گونه های متنوع گیاهی و جانوری زیادی را به خود اختصاص داده است و همین امر باعث شده از طرف سازمان حفاظت از محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده مرخیل و بوزین تعیین و شناخته شود.

همچنین دارا بودن بیش از چهار کیلو متر رودخانه دائمی و وجود باغات متراکم و مثمر در دو طرف بستر رودخانه و دو قطعه پرورش ماهی با ظرفیت ( تن) و دارا بودن شرایط کافی برای توسعه هرچه بیشتر شیلات و تبدیل آن به قطب شیلات استان و وجود گونه های گیاهی متنوع دارویی به این روستا ویژگی منحصر به فردی از نظر گردشگری و تولید محصولات ارگانیک بخشیده است .

امید است با تمهیدات لازم و تعدیلات کافی از طرف مسئولین محترم ادارات و سازمان های مختلف استان و شهرستان ، شاهد رونق هر چه بیشتر اقتصادی و ارتقاء جایگاه گردشگری این روستا باشیم.

 اسم دهیار : ناصح محمدی

روستا : روستای دودان

استان : کرمانشاه

شهرستان : پاوه

بخشداری :باینگان

دهستان : ماکوان

درجه دهیاری : ۲