‍ نابودی در کمین سمیرم

‍
صدورمجوز بهره برداری از کتیرا در مناطق مختلف شهرستان سمیرم.

فرمانداری شهرستان سمیرم
با سلام
احتراما به استحضار می رساند اداره کل منابع طبیعی وآبخیزداری استان اصفهان اقدام به صدور مجوز بهره برداری از کتیرا در مناطق مختلف شهرستان سمیرم نموده که حدود ۲۱۰ نفر کتیرا زن از اطراف شهرستان سمیرم (شهرضا-برجن-جرقویه-دهاقان….) به اداره منابع طبیعی رجوع نموده که این خود بهانه ای شده برای ورود شاید حداقل ۵۰۰ نفر کتیرا زن غیر مجاز درعرصه های ملی و مرتعی شهرستان که از این حیث خسارات فراوانی به مراتع این شهرستان وارد میشود. با توجه به حساسیت گون ها و خشکسالی های اخیر و همچنین با توجه به مطالبی که در ضمیمه ی نامه آمده است، مطمئنا با برداشت این حجم عظیم کتیرا خسارات جبران ناپذیری به منطقه وارد می شود. لذا خواهشمند است درخصوص کاستن از تعداد این مجوزات و نظارت بیشتر در این حوزه اقدامات لازم را مبذول فرمایید.

۸۰ گونه از گون¬های ایران مولد کتیرا و در شمار گیاهان صنعتی و دارویی هستند. تولید کتیرا از گون، این گیاه را در شمار گیاهان صنعتی قرار می دهد.
بهره‌برداری‌های سنتی از محصولات فرعی یا غیر چوبی مانند صمغ‌ها و برداشت محصولاتی مثل کتیرا از گون‌زارهای گستره زاگرس از گذشته کم و بیش رایج و مرسوم بوده است. با توجه به خشکسالی¬های اخیر و شرایط بحرانی حاکم بر گون‌زارهای در معرض خطر خشکیدگی، صدور مجوزهای برداشت کتیرا با ایجاد شیار و زخم بر روی ساقه‌های این گیاهان بوته‌ای رنجور و نحیف، بر شدت این خشکیدگی ها خواهد افزود. وضعیت بحرانی گون‌زارها ناشی از خشکسالی‌های پی‌درپی سال‌های اخیر و کاهش شدید سطح آب‌های زیرزمینی است.
در حال حاضر تنها در حد زنده‌مانی، آب در اختیار این گیاهان بوته‌ای ارزشمند قرار می‌گیرد، لذا وارد کردن چنین صدمات خود خواسته‌ای آنهم توسط نهادهای متولی دولتی، خردمندانه نبوده و این گیاهان بوته‌ای که به مانند سدهای کوچکی از آب و خاک حفاظت می‌کنند را در معرض خطر خشکیدگی و نابودی قرار خواهند داد.
برای دست¬یابی به مجاری حاوی کتیرا به هیچ وجه نیازی به نفوذ زیاد شفره در بافت یقه نمی¬باشد. اما به اشتباه دیده شده است که بهره برداران از روش اشتباه تیغ زنی برای استحصال کتیرا استفاده می¬کنند. گاهی شیار عمیق مورب یا افقی ایجاد می کنند، در این عمل تقریبا نصف بافت های تشکیل دهنده ی یقه قطع می گردد و جریان شیره خام ریشه ، انحصارا توسط نصف باقی مانده انجام می گیرد که جوابگوی نیاز اندام های فوقانی گیاه نمی باشد، لذا اولین ضربه برای نابودی گیاه زده می شود با این کار پس از گذراندن
فصل رویش گیاه در ارتفاعات بالا در جریان شدید باد و ریزش شدید برف در زمستان قرار می گیرد. وجود همین پدیده طبیعی بر تاج پوشش گیاه نیرویی وارد می آید که یقه توان نگهداری تاج را نخواهد داشت ، لذا در محل تیغ خورده، شکاف طولی ایجاد می گردد و با ترشح تدریجی کتیرا در بهار سال آینده زمینه را برای رشد باکتری ها و قارچ ها فراهم آورده و در نهایت موجب پوسیده شدن آن قسمت گردیده و در پایان ، گیاه در یک ضعف فیزیولوژیک از پا در می آید و خشک می شود.
تحقیقات به عمل آمده نشان می دهد که هر گیاه را برای ترمیم شیار ایجاد شده ، فقط یک بار در سال می توان تیغ زد، بنابراین افزایش دفعات تیغ زدن در یک فصل رویش موجبات مرگ ومیر گیاه را فراهم می آورد.
براساس مطالعات فنولوژی به عمل آمده در گون ها،گیاهان مولد کتیرا به علت رویشگاه انحصاری که غالبا در ارتفاعات بالای ۱۸۰۰ مترگسترش دارند جزء گونه هایی هستند که دیر به گل می نشیند، بنابراین در ماه خرداد و تیر شکفته شدن گل و گرده افشانی و تولید بذر خاتمه می یابد و گیاه با تولید بذر می تواند تجدید حیات طبیعی داشته باشد . البته فنولوژی گونها در نقاط مختلف کشور در عرض های جغرافیایی متفاوت و در ارتفاعات
مختلف زمان متفاوت می باشد . بنابراین چنانچه عمل تیغ زدن قبل از تولید گل و یا تشکیل میوه انجام گیرد
موجبات ضعف گیاه را فراهم آورده و با اندکی بی احتیاطی باعث مرگ و میر گیاه شده بدون این که فرصت کافی برای تجدید حیات به گیاه داده شود.